تفاوت اختلال شخصیت مرزی و دوقطبی چیست و چگونه درمان می شوند؟ - وبلاگ نیما

به گزارش وبلاگ نیما، اختلال شخصیت مرزی (BPD) و اختلال دوقطبی در بسیاری از مواقع به دلیل شبهات های زیاد، اشتباه گرفته می شوند. به طور مثال علائمی مانند واکنش های شدید احساسی، افسردگی و رفتار شدیداً تحریک پذیر، در هر دو اختلال مشترک هستند. با وجود مشابه بودن بیشتر علائم، اما این اختلالات روانشناختی، دو نوع بیماری متفاوت با علائم و روش های درمان مختلف هستند. در این مقاله ما در خصوص تفاوت های اولیه بین BPD و اختلال دوقطبی، از جمله علائم هر کدام و متداول ترین روش های درمان بحث می کنیم.

تفاوت اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی

BPD یک نوع اختلال شخصیت است که باعث می گردد افراد نسبت به مردم عادی احساسات، طرز تفکر و نحوه برقراری ارتباط متفاوتی داشته باشند. اختلال دوقطبی یک نوع اختلال در خلق وخو است. در واقع این بیماری منجر به تغییرات شدید خلق وخو می گردد. افراد مبتلا به BPD، یک چرخه مداوم تغییر در ذ هنیت های خود، خلق وخو و رفتارها را تجربه می نمایند.

این تغییرات باعث ایجاد مسائلی در زندگی، روابط فردی و همچنین نحوه برقراری ارتباط با دیگران می شوند. در حالی که اختلال دوقطبی بر خلق و خوی فرد، انرژی، افکار، سطح فعالیت و نحوه عملکرد او تأثیر می گذارد. این علائم ممکن است تا چندین ماه ادامه یابند. اختلال دوقطبی نسبت به اختلال شخصیت مرزی رایج تر است.

تفاوت های اختلال اختلال دوقطبی و شخصیت مرزی

علائم BPD

افراد مبتلا به BPD بی ثباتی در احساسات، رفتار و ذهنیت شان نسبت به خود را تجربه می نمایند. این علائم می تواند منجر به اقداماتی کنترل نشده و مسائلی در روابط فرد گردد. علائم BPD عبارتند از:

• عدم اطمینان در خصوص نقش خود در دنیا
• تغییر در تفکرات و ارزش ها
• تمایل به دیدن همه چیز به صورت سفید یا سیاه. یعنی تصور اینکه همه چیز بسیار خوب یا بسیار بد است.
• تغییر نظر سریع در خصوص دیگران، به طور مثال فردی را که تا کنون دوست می دانستند، در یک تغییر نظر آنی، او را دشمن خود تصور می نمایند.
• داشتن روابطی ناپایدار و پر از تنش با خانواده و دوستان. چنین بیمارانی احساساتی ناپایدار دارند. لحظه ای عاشق و صمیمی و لحظه ای پر از خشم و نفرت هستند.
• داشتن احساسی ناپایدار و نفرت انگیز نسبت به خود.
• بیماران اختلال شخصیت مرزی همیشه از ترک شدن می ترسند. این ترس تا جایی پیش می رود که برای جلوگیری از ترک شدن، ترجیح می دهند خودشان رابطه را تمام نمایند. در نتیجه از کسی که احتمال می دهند رهایشان کند، جدا می شوند.
• اقدام به خودزنی، مانند صدمه زدن به خود با چاقو، خودسوزی یا مصرف دارو برای خودکشی.
• برای این افراد اعتماد کردن به دیگران بسیار سخت است.
• داشتن احساس گسستگی مانند احساس غیرواقعی بودن، احساس جدا شدن از یک بدن و دیدن خود از بیرون
• فکر کردن مداوم به خودکشی
• رفتارهای کنترل نشده و بی پروا، مانند روابط جنسی ناامن، سوءمصرف مواد مخدر، رانندگی پرخطر و ولخرجی های شدید
• افسردگی، خشم و اضطراب شدید
• احساس پوچی مزمن
• ترس از تنها شدن

این علائم در همه مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی دیده نمی گردد. بعضی افراد ممکن است فقط چند نشانه کوچک داشته باشند، در حالی که بعضی دیگر با علائمی شدید درگیر باشند. حوادث استرس زا یا ضربه های عاطفی می تواند بعضی از علائم BPD را به وجود آورد.

علائم اختلال دوقطبی

افراد مبتلا به اختلال دوقطبی معمولاً تغییرات شدید در خلق وخو را تجربه می نمایند. در بسیاری از موارد، خلق وخوی این افراد بین حالت شیدایی و افسردگی در حال نوسان است.

بعضی از شایع ترین علائم شیدایی عبارتند از:

• سرخوشی بیش از حد
• کاهش احتیاج به خواب
• حس اعتماد به نفس و خوشبینی بیش از حد
• سرعت حرف زدن یا حتی فکر کردن بسیار بالا
• رفتار بی پروا و غیر قابل پیش بینی
• ایده های عظیم
• خودمهم پنداری بیش از اندازه
• تحریک پذیری و زود عصبانی شدن
• قضاوت ضعیف
• توهمات بعضاً شدید

علائم افسردگی ناشی از اختلال دوقطبی عبارتند از:

• خستگی همیشگی
• احساس بی ارزشی و گناه
• ناتوانی در تمرکز یا تصمیم گیری
• احساس درد بی دلیل
• دوره های طولانی غم و اندوه
• گریه های شدید بی دلیل
• تغییرات قابل توجه در الگوهای خواب و میل به غذا
• تحریک پذیری، خشم و نفرت
• بی تفاوتی و بدبینی
• اضطراب یا نگرانی مفرط
• لذت نبردن از چیزی، حتی از چیزهایی که قبلاً به آن ها علاقه مند بوده است
• انزوای اجتماعی
• فکر کردن به خودکشی و مرگ

بخش افسردگی اختلال دوقطبی، همه افراد مبتلا را درگیر نمی نماید. در مواقعی، مشاهده علائم شیدایی به تنهایی برای تشخیص این اختلال کافی است. علائم شیدایی حداقل 7 روز به طول می انجامد. گاهی اوقات این علائم می تواند بسیار شدید باشد که در این صورت بیمار احتیاج به بستری شدن دارد. علائم افسردگی اغلب به مدت دو هفته به طول می انجامند. اختلال دوقطبی در بعضی از افراد به صورت دوره ای و بسیار سریع تغییر می نماید. به طوری که در طی یک سال چهار یا چندین بار علائم شیدایی و افسردگی را تجربه خواهند کرد.

نحوه تشخیص اختلال شخیصت مرزی و اختلال دوقطبی

نحوه تشخیص

برای تشخیص اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی، متخصص از بیمار سؤالاتی در خصوص علائم بیماری، شدت و مدت زمان آن ها می پرسد. همچنین سؤالاتی در رابطه با سابقه خانوادگی آن ها در رابطه با ابتلا به این اختلال را مطرح می نماید. ممکن است همه این سؤالات به صورت یک پرسشنامه در اختیار بیمار قرار گیرد.

اگر فردی حداقل یکی از نشانه های شیدایی را داشته باشد، و به مدت حداقل 7 روز با آن درگیر باشد، اغلب پزشکان برای این فرد تشخیص اختلال دوقطبی را می دهند.

از آنجا که تشخیص BPD از اختلال دوقطبی، تا حدودی چالش برانگیز است. پزشک برای تشخیص این دو بیماری از یکدیگر باید روی نشانه های خاصی تمرکز کند. نشانه هایی مانند:

1. خواب: افراد مبتلا به اختلال دوقطبی خواب بسیار آشفته ای در دوران افسردگی یا شیدایی تجربه می نمایند. اما بیماران BPD خوابی منظم دارند.
2. زمان دوره های تغییر خلق وخو: تغییرات خلق وخو در اختلال دوقطبی معمولاً هفته ها تا ماه ها به طول می انجامد. البته بعضی از بیماران اختلال دوقطبی که چرخه سریع این تغییرات را تجربه می نمایند، موارد استثنا هستند. بیماران اختلال شخصیت مرزی نیز چرخه سریع در تغییرات خلق وخو را تجربه می نمایند، اما علائم و تغییرات آن ها چند ساعت تا چند روز بیشتر طول نمی کشد.
3. خودزنی: براساس تحقیقات حدود 75 درصد بیماران BPD به خود آسیب می زنند. این کار برای تعدیل احساسات ناپایدار و غیرقابل کنترل شان است. هرچند که خودزنی در مبتلایان به اختلال دوقطبی کمتر دیده می گردد، اما آن ها میزان آمار کوشش به خودکشی بیشتری دارند.
4. روابط ناپایدار: افراد مبتلا به BPD روابطی تنش زا و مملو از تضاد و تعارض دارند، اما مبتلایان به اختلال دوقطبی به علت شدت علائم، نمی توانند روابط خود را حفظ نمایند.
5. شیدایی: بیماران اختلال دوقطبی در دوره شیدایی بسیار بی پروا عمل می نمایند. مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی نیز تمایل به چینن رفتاری دارند. اما این موضوع ارتباطی به علائم شیدایی ندارد.
6. سابقه خانوادگی: در حالت کلی، بیماری هایی مانند اختلال دوقطبی و افسردگی تأثیرپذیری بسیاری از سوابق خانوادگی دارند. هرچند که محققان هنوز ژن خاصی برای ارتباط بین این ها کشف ننموده اند. در رابطه با بیمارن BPD نیز، ارتباط نزدیک خانوادگی می تواند ریسک ابتلا را افزایش دهد.
7. آسیب های کودکی و نوجوانی: علت بیماری BPD هنوز نامشخص است. اما بیشتر این بیماران، در کودکی یا نوجوانی خود آسیب های جدی متحمل شده اند. به عنوان نمونه هایی از این آسیب ها، می توان به سوءاستفاده، تحقیر، رها شدن، مسائل و فلاکت شدید، زندگی خانوادگی ناپایدار و طلاق والدین و تجربه کشمکش ها و دعواهای شدید، اشاره نمود.

روش های درمان

یافتن یک روش مناسب برای درمان اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی، به زمانی نسبتا طولانی احتیاج دارد. برای درمان BPD تا به حال دارویی کشف نشده است، با این حال بعضی از داروها می توانند علائمی مانند افسردگی و اضطراب را در صورت وجود درمان نمایند.

درمان BPD

روان درمانی روشی بسیار متدوال برای درمان BPD است. روش هایی مانند گفتاردرمانی یا درمان گروهی، روش های مناسبی گزارش شده اند. روان درمانی به بیماران یاری می نماید که بتوانند بهتر با دیگران ارتباط برقرار نمایند و راحت تر احساسات و باورهای خود را به زبان بیاورند.

بعضی از نمونه های روان درمانی برای درمان BPD عبارتند از:

1. درمان رفتاردیالیتیکی: این روش درمانی مختص مبتلایان به BPD است. درمان رفتاردیالیتیکی شامل ایده هایی برای پذیرش و توجه به احساسات و همچنین آگاهی از محیط اطراف و توجه به آنها است. به علاوه، می تواند به بیماران یاد دهد که چگونه روابط خود را بهبود بخشند، احساسات شان را کنترل نمایند و دلایل آسیب زدن به خود را از بین ببرند.
2. درمان رفتارشناختی: این نوع روش درمانی به افراد یاری می نماید تا در بعضی باورهای اصلی و رفتارهایی که ادراک آنها از دنیا را شکل می دهند، تغییراتی را به وجود آورند. درمان رفتار شناختی به بیماران اختلال شخصیت مرزی یاد می دهد که چگونه با دیگران ارتباط برقرار نمایند، علائم افسردگی را از خود دور نمایند و اضطراب و دلایل آسیب زدن به خود را از بین ببرند.

درمان اختلال دوقطبی

پزشکان معمولاً ترکیبی از روش های درمان دارویی، روان درمانی و تغییر سبک زندگی را برای درمان اختلال دوقطبی در پیش می گیرند. بعضی از روش های درمانی عبارتند از:

1. درمان دارویی: داروهایی که با عنوان تثبیت نماینده خلق وخو شناخته می شوند، می توانند تغییرات خلق وخوی بیمار را کنترل نمایند. بعضی دیگر از داروها شامل داروهای ضدتشنج و ضدروان پریشی نیز می توانند موثر باشند.
2. روان درمانی: بسیاری از روش های درمانی مانند درمان رفتارشناختی، برای درمان بیماران اختلال دوقطبی مفید است. این روش ها به بیمار آموزش می دهند که چگونه می تواند تنش های حاصل از بیماری اش را مدیریت کند. همچنین روان درمانی می تواند سایر مسائل روانشاختی که در اثر این بیماری پیش آمده اند را درمان کند، برای مثال مسائلی مانند اضطراب، اختلال استرس پس از سانحه و سوءمصرف مواد مخدر، با روش های روان درمانی قابل درمان هستند.
3. مدیریت خود: مبتلایان به اختلال دوقطبی می توانند با آموختن روش های خودمدیریتی، به موقع علائم شیدایی و افسردگی بیماری خود را کنترل نمایند. بیمار می تواند در این مواقع با پزشک خود تماس بگیرد تا او با توجه به علائمی که فرد مبتلا دارد، روش های درمانی یا داروهای تجویز شده را تغییر دهد. این روش برای پیشگیری از تشدید علائم بیماری و احتمال احتیاج به بستری شدن، بسیار مناسب است.
4. تغییر سبک زندگی: ورزش، مدیتیشن، یوگا و سایر روش های کاهش استرس، می تواند سلامت و آرامش ذهنی را برای این بیماران به ارمغان بیاورند. در نتیجه می توانند با علائم بیماری مقابله نموده و آن ها را از بین ببرند.

نتیجه گیری

بیماری اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی تفاوت های اساسی با یکدیگر دارند. BPD یک اختلال شخصیتی و اختلال دوقطبی یک اختلال روانی است. اما تشخیص علائم آن ها از یکدیگر تا حدودی سخت است. بنابراین اگر شما یا اطرافیان تان، مبتلا به این بیماری ها هستید، از روش های درمانی خودسرانه پرهیز کنید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید. در نهایت، اگر تجربه ای در این رابطه دارید، لطفاً با همراهان انگیزه به اشتراک بگذارید.

منبع: مجله انگیزه